De uren voor middernacht tellen dubbel en het is 5 voor 12 (deel 1)

11.55 PM

Mijn moeder, zowat de tofste vrouw die ik ken, zei altijd dat de uren voor middernacht dubbel tellen.  Dus als het vijf voor twaalf is, heb je eigenlijk nog 10 minuten om iets van de dag te bakken. Soms lijkt het hier in Guatemala vijf voor twaalf.

Zo zijn het morgen nationale verkiezingen en wordt er een nieuwe kerel tot president gekozen. De strijd gaat tussen Otto Perez Molina en Emanuel Baldizon. Wat nu volgt is te geschift voor woorden.


Oom Otto is een ijzervreter op leeftijd die nog  volop heeft meegedaan in de burgeroorlog die in de jaren 70-80 dit land verpulverde (yep, verpulverde). Hierbij, zoals misschien al eens aangehaald, ging kort geschetst de strijd tussen aan de ene kant de guerilla's, vaak indigena en afkomstig uit rurale gebieden die, wat mij betreft niet geheel onterecht, het meer dan zat waren dat de overheid zo niet hun landgoed dan wel hun fruit inpikte en in opstand kwamen,

en aan de andere kant de (para)militairen, gesteund door de dienstdoende dictator en diens overheid en getraind en voorzien in wapens door (verrek, daar heb je het weer) de Verenigde Staten, die (verrek, daar heb je het weer) nogal geinteresseerd waren in het goedkope fruit en andere natuurlijke bronnen van Guatemala, dat enkel via een sluwe, rechtse dictator waar ze (verrek daar heb je het weer) dik mee waren, versluisd kon worden naar hun vraatzuchtige kapitalistische monden.

Otto Perez draaide er zich indertijd als kolonel dan ook de hand niet voor om om de indigena's, die in zijn minder verstandige ogen allemaal communistische oproerige guerilla's waren, massaal te vermoorden. Rigoberta Menchu, nobelprijswinnares en voorvechster der indigena's ten spijt, hebben de jaren van de burgeroorlog diepe wonden geslagen bij deze laatsten, iets wat je nog dagelijks kan zien hier in de straten, als ze, op dagen dat hun gebruikelijke glimlach het laat afweten, gebogen lopen en dingetjes proberen te verkopen met diepe groeven in hun vermoeide gelaat .

Emmanuel Baldizon is de tweede overgebleven kandidaat. Naast een clownesk is deze vurige populist ook een rijk figuur en dat komt omdat hij een narcotrafficant is. Hij doet in drugs, zoals ze zeggen. In Peten, de meest noordelijke regio van Guatemala, bezit deze gozer een resem aan "fincas de drogas" (drugsfabrieken), iets wat in deze contreien zelden gepaard gaat met geweldloosheid of enig ethisch vermogen.








Dus de ene kandidaat is een rechste oorlogscrimineel, om het woord massamoordenaar niet in de bek te hoeven nemen. En de andere is een vuilgebekte drugsschemiel, om het woord misdadiger niet in diezelfde bek etcetera...

Kiezen tussen de pest en de cholera, het lijkt alsof deze uitdrukking ontworpen werd voor de dag van morgen, hier in Guatemala.

Iemand zonder geld, naast de kathedraal van Antigua, op de dag van de verkiezingen



















Maar, als mijn mama gelijk heeft (hetgeen ze niet altijd, maar toch vaak heeft) hebben we hier nog het dubbele aantal minuten om iets met een dag te doen. En dan kijk ik vooral naar de nieuwe president.

Zo zouden ze/we er hier voor kunnen zorgen dat er al wat minder mensen op de vuilnisbelt van Guatemala City hoeven te leven en dingen in het stinkende vuil hoeven te zoeken die misschien een kleine restwaarde bezitten. Zoals, ik zeg maar wat, 100 petflessen levert 1 quetzal (10 eurocent) op bij een plaatselijke lommerd. Een werkpuntje.

Mijn verbouwereerde en gevoelige kant was van deze plaats een aantal dagen geleden getuige, in Guatemala City, La Cuidad zeg maar. Samen met mijn/een/de Guatemalteekse vriendin (van mij) Nino, cool en links, bezochten we het immense kerkhof, gelegen in Zona 3. Daar werd namelijk ter ere van Allerheiligen (El Dia de los Muertos hier) een massaal feest gehouden, met duuzend mensen en vliegers en Pepsi Cola en taco's en snoepjes tussen de graven. Enkel rouwen? Laat me lachen!

Op een gegeven moment begon de geur hinderlijk te worden, we naderden het einde van de begraafplaats die uitmondde in een kloof. Onder een hemel vol gieren keken we vanop die afgrond uit op de vuilnisbelt. Met mensen.

En ik denk dat ik me realiseerde dat deze combinatie, een treurig (want dood blijft dood) feest op een kerkhof vol mensen, vlak naast een treurige (want arm blijft arm) zoektocht op een vuilnisbelt vol mensen, verschrikkelijk uniek was.

Ik was dus even op bezoek in Guatemala City, niet alleen de grootste (want Mexico telt niet mee) maar ook de gevaarlijkste stad van Centraal Amerika. Met zijn verschillende Zona's, sommigen stinkend rijk, andere straatarm en een broeinest voor erg criminele bendes, is de stad zo gespleten als een kikker. Dit - mijn bezoek dan- omdat Carlos, mijn loco vriend uit Huehuetenango, me had uitgenodigd om samen met zijn familie Allerheiligen te vieren. Ze woonden in een colonia, een gated community in suburbia, omdat de kans dat je daar van hetzij je leven hetzij je bezittingen beroofd wordt, kleiner is, omdat je enkel met de juiste vingerafdrukken of pasje mag binnenrijden en de prikkeldraden die de huizen omringen ook nog eens elektrische schokken produceren als je binnen probeert te dringen. Het was een heel toffe familie, heel lief en open en ik ben er altijd weer opnieuw welkom, dat zeiden ze, en dat is een neig ding om te horen in Guatemala.

 Een neig ding om te doen in Guatemala is voor 11.56 PM